του Guy Williams
Μετάφραση: Αμοιρόπουλος Κώστας
O Guy Williams είναι δάσκαλος γλώσσας και μαθηματικών στο σχολείο Connected Hub του Μπράιτον και επιμελητής του περιοδικού NATD Journal όπως και έμπειρος δάσκαλος θεάτρου και δράματος. Είναι, επίσης, ένα πολύ γνωστό, ενεργητικότατο μέλος του NATD στην Αγγλία και διατέλεσε πρόεδρος του συγκεκριμένου συλλόγου στο παρελθόν.
Το παρακάτω άρθρο αποτελείται από μεταφρασμένα αποσπάσματα μιας εισήγησης του Guy Williams στο διεθνές συνέδριο εκπαιδευτικού δράματος που διοργανώθηκε στο Δουβλίνο από το πανεπιστήμιο του Trinity και συγκεκριμένα από το παιδαγωγικό του τμήμα στις 9 και 10 Μαρτίου του 2019. Ο συγγραφέας αποδέχτηκε το αίτημα του συναδέλφου Αμοιρόπουλου Κώστα να μεταφραστεί και
να δημοσιευτεί η εισήγησή του στα ελληνικά.
Μερικά κομμάτια της αρχικής εισήγησης αφαιρέθηκαν από την παρούσα μετάφραση γιατί αφορούσαν την ιστορία του NATD αλλά και προσωπικά βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα που μάλλον δεν θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά από μη μυημένους Έλληνες αναγνώστες.
Η εισήγηση παρουσιάζει την εξαιρετικά δυσχερή θέση που βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί αλλά και τα σχολικά ιδρύματα στην Αγγλία μετά την πλήρη επικράτηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας από το 1980 και έπειτα, μέσα από την προσωπική εμπειρία του συγγραφέα. Κατά τον Guy Williams αυτό το μοντέλο όχι μόνο κατέστρεψε το εκπαιδευτικό σύστημα της Αγγλίας αλλά συνεχίζει να προκαλεί τραύματα και αποκλεισμούς στους μαθητές του. Υποστηρίζει, τέλος, ότι τα πιθανά αποτελέσματα μιας περιορισμένης ατομικής παρέμβασης στην εκπαίδευση είναι μηδαμινά και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τέτοιες παρεμβάσεις, αν και ηθικά σωστές, είναι καταδικασμένες στο ρόλο του μπέιμπι σίτινγκ του τραύματος από το να αλλάζουν την κατεύθυνση ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος.
Τι είναι οι Ακαδημίες: Ήταν άλλη μια προσπάθεια της κυβέρνησης των Εργατικών[2] να σταματήσουν την επιρροή των τοπικών δημοτικών συμβουλίων στα σχολεία και να εξουδετερώσουν το παλαιότερο μοντέλο κοινοτικής και συνεργατικής διαδικασίας στην εκπαίδευση. Οι Ακαδημίες είναι στην ουσία ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Από το 1988 τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε επιχειρήσεις που έσπρωξαν την κατάσταση στα άκρα, είτε ως μεμονωμένα σχολεία είτε ως πολύ-ακαδημίες, όπου μια επιχείρηση μπορεί να αναλάβει μια σειρά σχολείων. Όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση, του δικού μου σχολείου, που το ανέλαβε μια επιχείρηση που αποτελούνταν από μια αλυσίδα πολλών ιδιωτικών σχολείων. Έχουν περίπου 74 σχολεία. Κολυμπάνε στα λεφτά! Για αυτούς ήταν μια ευκαιρία φοροαπαλλαγής. Έτσι πήραν τον έλεγχο τεσσάρων φτωχών σχολείων αν και δεν είχαν ιδέα για το πώς να διοικήσουν ένα δημόσιο σχολείο. Έτσι το δικό μας ενιαίο σχολείο εξαγοράστηκε από τη συγκεκριμένη εταιρεία και μετατράπηκε σε Ακαδημία.
Η εταιρεία ξόδεψε τριάντα εκατομμύρια λίρες για το κτήριο. Έμοιαζε όμως σαν το «όνειρο του αρχιτέκτονα». Κάποιες φορές είχα την αίσθηση ότι ήταν σα να δούλευα σε εκθεσιακό χώρο της BMW! Οπωσδήποτε, το νέο κτήριο, δεν ήταν σχεδιασμένο έχοντας στο μυαλό την εκπαίδευση. Πάρα πολλά χρήματα ξοδεύτηκαν για την κατασκευή του.
Πριν από δύο χρόνια εμφανίστηκε ένα άρθρο στην εφημερίδα The Guardian:
Τα σχολεία αντιμετωπίζουν, επίσης, ισχυρότερα κίνητρα για να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για μαθητές και για τις επιχορηγήσεις που συνδέονται με αυτούς. Νέοι πάροχοι εκπαίδευσης ενθαρρύνονται να διαχειρίζονται Ακαδημίες και Ελεύθερα Σχολεία με την εικασία ότι με αυτόν τον τρόπο θα πιέσουν τα υπάρχοντα σχολεία να βελτιωθούν.[3] (Greany and Higham, 2018)
Φυσικά πρόκειται για κραυγαλέο ψέμα αλλά αυτή ήταν η ατάκα με την οποία προωθήθηκε.
Παρόλα αυτά οι διοικητές σχολείων μπορεί να αισθάνονται υποχρεωμένοι να ενδιαφέρονται για τη θέση των σχολείων τους στην αγορά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι παίρνουν αποφάσεις που είναι αντίθετες με τις επαγγελματικές τους αξίες. (Greany and Higham, 2018)
Θα περιγράψω ένα περιστατικό για να παρουσιάσω τις επαγγελματικές αξίες της διευθύντριας της Ακαδημίας μου.
Θυμάμαι, λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που έδωσα για την πρόσληψή μου στην Ακαδημία το σχολικό συμβούλιο με παρακολουθούσε κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος δράματος όπου δίδαξα σε εφήβους μαθητές ένα θεατρικό έργο.
Το σχολικό συμβούλιο δεν με ρώτησε τίποτα για αυτό (το έργο).
Ήταν μια «ενδιαφέρουσα» εμπειρία.
Αν και θεωρώ ότι το μάθημα μου δεν πήγε καθόλου καλά, μου έδωσαν τη δουλειά. Στη συνέντευξη ήμουν όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρος σε σχέση με το τι ήταν το θεατρικό έργο, ποιες είναι οι αρχές και τα πιστεύω μου, τι σκοπεύω να κάνω στο σχολείο και πώς θα το κάνω. Η διευθύντρια του σχολείου μού ανέφερε ότι ο σύζυγός της έχει δουλέψει με την Dorothy Heathcote[4] και εκεί αισθάνθηκα ότι ήμουν πολύ τυχερός. Μου έδωσαν τη θέση. Αποδείχτηκε όμως ότι όλη η διαδικασία ήταν μια απάτη.
Οι άλλοι δύο συνυποψήφιοί μου, την ίδια μέρα της συνέντευξης, αντιλήφθηκαν ότι επρόκειτο για έναν απαίσιο εργασιακό χώρο και παραιτήθηκαν από τη διαδικασία αμέσως. Έτσι ήμουν ο μοναδικός υποψήφιος. Μέσα σε ένα μήνα, όταν ξεκίνησα να προσπαθώ να εφαρμόσω όλα όσα είχα υποσχεθεί στη συνέντευξη, η διευθύντρια με κάλεσε στο γραφείο της άρχισε να μου φωνάζει και να μου λέει ότι ήμουν «άχρηστος», ότι της είπα ψέματα, ότι δεν έκανα τίποτα από αυτά που υποσχέθηκα. Η διευθύντρια ήταν μια γυναίκα η οποία, το ίδιο καλοκαίρι, είχε προσλάβει τον σύζυγό της ως αναπληρωτή εκπαιδευτικό αλλά τον ονόμασε «παιδαγωγικό σύμβουλο» και τον πλήρωνε με 500 λίρες την ημέρα. Η διαφθορά στο σχολείο ήταν απίστευτη. Η Ofsted[5] ήρθε την επόμενη χρονιά για επιθεώρηση και, όπως ήταν αναμενόμενο, έβαλε το σχολείο σε ειδικά μέτρα. Την ημέρα που ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της επιθεώρησης εμφανίστηκαν στο σχολείο κάποιοι άντρες με μαύρα κοστούμια, άδειασαν το γραφείο τής διευθύντρια και την οδήγησαν έξω.
Αυτό ήταν το κλίμα μέσα στο οποίο ζούσαμε στο σχολείο από εκεί κι έπειτα. Εάν ένα σχολείο μπαίνει σε ειδικά μέτρα τότε πολλοί γονείς, που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους, παίρνουν τα παιδιά τους από το σχολείο και αρχίζει το ντόμινο αποχωρήσεων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε παιδί κουβαλάει μια τιμή στο κεφάλι του. Εάν εγγραφούν σε άλλο σχολείο τότε παίρνουν τα χρήματα αυτά μαζί τους και έτσι η χρηματοδότηση μειώνεται.
Στην αρχή γίνονται μειώσεις στις περιφερειακές ανάγκες του σχολείου (όπως τα φωτοτυπικά ή το φαγητό) αλλά γρήγορα επεκτείνονται στο υποστηρικτικό προσωπικό (καθαριστές, σερβιτόρους, επιστάτες) και μετά στους βοηθούς τάξης και, τέλος, στους εκπαιδευτικούς. Αυτό το καθοδικό, βίαιο σπιράλ αυτό-τροφοδοτείται γιατί η ποιότητα αυτού που προσφέρεται στους μαθητές χειροτερεύει διαρκώς και έτσι όλο και περισσότερα παιδιά φεύγουν από το σχολείο και η χρηματοδότηση μειώνεται…. Είναι ένας βίαιος, βίαιος, βίαιος κύκλος από όπου είναι σχεδόν αδύνατον να ξεφύγεις.
Προσπαθούσα απελπισμένα να καταλάβω τι συνέβαινε σε όλους εμάς κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδικασίας. Τρεις διαφορετικοί διευθυντές ανέλαβαν το σχολείο μέσα στα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του που εργαζόμουν εκεί και καθένας από αυτούς έφερνε μαζί του και ένα σωρό από υποδιευθυντές, βοηθούς κλπ οι οποίοι έφερναν, ο καθένας τους, και νέες οδηγίες. Μια χρονιά π.χ. μας είπαν:
Είναι εντελώς αναγκαίο να διορθώνετε με πράσινο στυλό.
Αυτό συνοδεύτηκε με μια ώρα επεξήγησης για τη φιλοσοφία της διόρθωσης με πράσινο στυλό. Την επόμενη χρονιά κάποιος καινούριος ήρθε και με το ίδιο πάθος απαίτησε:
Πρέπει να διορθώνετε με μωβ στυλό, δεν είναι δυνατόν να διορθώνετε με πράσινο.
Και την επόμενη χρονιά ήταν η σειρά του κόκκινου στυλό.
Όλη αυτή η ανοησία ήταν προφανής αλλά κανείς δεν είπε τίποτα. Όλοι ζούσαν σε ένα κλίμα φόβου.
Ο Richard Hatcher έγραψε ένα καταπληκτικό άρθρο που παρουσιάστηκε στο περιοδικό Broadsheet[6] το 2000 με τίτλο «Βγάζοντας Κέρδος από τα Σχολεία». Σε εκείνο το άρθρο κατέγραφε την πορεία που ακολούθησε η κυβέρνηση των εργατικών εκείνη την εποχή για την εκπαίδευση. Έγραψε σχετικά με την υποβάθμιση της διδασκαλίας σε τεχνική:
Το δεύτερο συστατικό στοιχείο του προγράμματος των Εργατικών για την εκπαίδευση που στρώνει το δρόμο για το επιχειρηματικό σχέδιο είναι η τάση να υποβαθμίσει τη διδασκαλία σε τεχνική. Αυτή η «τεχνικιστική» αναγωγή καταδεικνύεται ξεκάθαρα από τον David Reynolds όταν επεκτείνει την θέση του για ένα «άκρως αξιόπιστο σχολείο» στο οποίο οι εκπαιδευτικοί θα είναι τεχνικοί που εργάζονται σύμφωνα με ακριβείς μεθοδολογίες.
Αυτό ακριβώς συνέβη σε όλους εμάς. Όλοι έπρεπε να διδάσκουμε με τον ίδιο τρόπο: έπρεπε όλοι να χρησιμοποιούμε PowerPoints. Έπρεπε όλοι να ξεκινάμε με «κάντε τώρα». Έπρεπε όλοι να καθορίζουμε τους μαθησιακούς στόχους μας – το ιδανικό θα ήταν, επίσης, οι μαθητές να γράφουν αυτούς τους στόχους στα βιβλία τους. (…) Όλη η διαδικασία ήταν απλά μια ανοησία. Μία γελοιότητα. Όμως προσπάθησα να την κάνω να δουλέψει. Κατά ένα μέρος προσπάθησα να διαμορφώσω ένα διαφορετικό, πιο ανθρώπινο, μοντέλο. Κατά ένα άλλο μέρος, απλώς ακολούθησα από φόβο.
Λοιπόν, πώς θα μπορούσα να το κάνω να δουλέψει για μένα;
Παρακάτω περιγράφω τους στόχους της πρώτης σειράς μαθημάτων που έκανα για τον πόλεμο στην Βοσνία. Ανατριχιάζω όταν το κοιτώ τώρα.
Η βασικότερη έγνοια της Ofsted, και επομένως του σχολείο μου, ήταν: πώς μετράμε την πρόοδο των μαθητών κάθε 15 λεπτά; Αυτή η έγνοια βασίζεται στη θεμελιώδη αρχή ότι, α) η Ofsted μπορεί να μπει ανά πάσα στιγμή στην τάξη β) θα παρακολουθήσει μόνο για 15 λεπτά γ) πρέπει να δει την πρόοδο που κάνουν οι μαθητές σε αυτά τα 15 λεπτά. Επομένως θα έπρεπε να διασφαλιστεί ότι τα πάντα θα έπρεπε να δείχνουν πρόοδο ανά 15 λεπτά.
Το σχέδιο του μαθήματος στο οποίο αναφέρονται οι παραπάνω στόχοι βασίστηκε στην ιστορία του ζευγαριού που έγινε γνωστό ως ο Ρομέος και η Ιουλιέτα του Σεράγιεβο κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία. Η Admira ήταν μια νεαρή μουσουλμάνα και ο Bosko ένας νεαρός, χριστιανός ορθόδοξος Σέρβος. Η εθνικότητά τους ήταν αδιάφορη για αυτούς. Ερωτεύτηκαν από τότε που ήταν στο σχολείο πριν τον πόλεμο- πριν τις φρικιαστικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές και εθνικές διαιρέσεις που διέλυσαν τη χώρα. Ερωτεύτηκαν.
Ο πόλεμος ξεκίνησε το 1992. Μέχρι το 1993 δεν μπορούσαν να ζουν στο Σεράγεβο πια. Ήταν προφανές ότι ήταν ένα επικίνδυνο μέρος για να ζεις. Ο νεαρός περίμενε από στιγμή σε στιγμή να τον καλέσουν ως ελεύθερο σκοπευτή να σημαδεύει και να σκοτώνει με το όπλο του από τα βουνά γύρω από το Σαράγιεβο, ίσως, ακόμα, και την αγαπημένη του. Έτσι αποφάσισαν να φύγουν.
Δωροδόκησαν ένα τοπικό συμμορίτη ώστε να κανονίσει μια παύση του πυρρός στις 3 το απόγευμα στις 18 Μαΐου 1993. Και πράγματι τα όπλα σίγησαν και οι δυο τους ξεκίνησαν να περπατούν για να περάσουν τη στεγνή κοίτη του ποταμού. Ένας άγνωστος ελεύθερος σκοπευτής πυροβόλησε και τους δύο. Ο νεαρός πέθανε αμέσως ενώ η κοπέλα έζησε τόσο όσο να μπορέσει να συρθεί και να πλησιάσει το πτώμα του συντρόφου της και να πεθάνει δίπλα του.
Αυτό ήταν το περιστατικό που θα δούλευα με τους μαθητές. Ήξερα όμως ότι οι σχολικές αρχές είχαν την πρόθεση να με στριμώξουν. Προσπαθούσαν να με διώξουν με διάφορους τρόπους μέχρι εκείνη τη στιγμή. Έτσι προγραμματίστηκε μια παρακολούθηση της δουλειάς μου στην τάξη. Υπήρχε κάτι ύποπτο στον αέρα γιατί ο ίδιος ο υποδιευθυντής θα ερχόταν να παρακολουθήσει το μάθημά μου. Ήταν μια κρίσιμη στιγμή. Προσπάθησα να διαβεβαιώσω τον εαυτό μου ότι έκανα το σωστό και το κατάλληλο για τις ανάγκες των μαθητών ώστε να μην ανησυχώ. Ήταν ένα καλό μάθημα. Οι μαθητές είχαν συνδεθεί με το θέμα και ήταν ενθουσιασμένοι. Λυπήθηκαν. Σκέφτηκαν.
Σε μία συγκεκριμένη στιγμή κατά τη διάρκεια του μαθήματος τοποθέτησα στο κέντρο της αίθουσας μία φωτογραφία της Admira και του Bosko οι οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian μία ημέρα μετά τον θάνατο του ζευγαριού. Ζήτησα από τους μαθητές να πάρουν τις θέσεις των ελεύθερων σκοπευτών που θα έβλεπαν μέσα από το στόχαστρο των όπλων τους τα σώματα των δύο νεαρών ανθρώπων τη στιγμή που πέθαναν. Οι μαθητές ήταν στα πρόθυρα του ρόλου τους κοιτώντας προς τα κάτω και σκεπτόμενοι τις επιπτώσεις του περιστατικού που μόλις συνέβη. Τότε ρώτησα: «Πώς σκοτώνεις ένα παιδί;» και το άφησα χωρίς να περιμένω απάντηση.
Στο τέλος της ημέρας επισκέφτηκα τον υποδιευθυντή για να με ενημερώσει για την παρακολούθηση τού μαθήματός μου. Τον βρήκα να χαμογελά, να γελά, με αποτέλεσμα να αναθαρρήσω για μια στιγμή. Αλλά αποκαλύφθηκε γρήγορα ότι ήταν περιχαρής γιατί απλούστατα θεώρησε ότι κατάφερε να με στριμώξει και απολάμβανε με τη φαντασία του την εικόνα αυτού που θα συνέβαινε σε λίγο:
Ξέρεις, Guy, ρώτησα τον μαθητή R. τι μάθαινε κατά τη διάρκεια του μαθήματός σου.
Μου είπε ότι ο R απάντησε:
Μαθαίνουμε πώς να σκοτώνουμε παιδιά.
Του είπα:
Πω, πω! Είναι ενδιαφέρον, έτσι δεν είναι;
Και ήταν ειλικρινές αυτό που του είπα. Ήθελα να γυρίσω πίσω στην τάξη και να εξερευνήσω μαζί με τον μαθητή την εμπειρία του. Όμως ο υποδιευθυντής ξέσπασε επάνω μου:
Τι;! Πώς τολμάς και το λες αυτό;
Με κράτησε επί μία ώρα στο γραφείο «ψήνοντάς» με στη «σχάρα». Μέχρι που έγδαρε το γραφείο του. Και από τότε δεν μου ξαναμίλησε. Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 2015.
Το αποτέλεσμα ήταν να μπω σε Πρόγραμμα Προσωπικής Βελτίωσης. Και ορίστηκε μία μέντορας για να με επιβλέπει η οποία ήταν και η διευθύντρια του τμήματός μου. Ήταν μια ευχάριστη γυναίκα με την οποία τα πηγαίναμε καλά αλλά μισούσε το δράμα, μισούσε και την Dorothy Heathcote. Ήταν πλήρως αφοσιωμένη στη διδασκαλία θεατρικών τεχνικών και μόνο. Θα έπρεπε, λοιπόν, να με παρακολουθήσει στο μάθημά μου τρεις φορές μέσα σε 12 εβδομάδες. Πριν ξεκινήσει η διαδικασία τής ανέφερα ότι την έχουν ορίσει ως την εκτελέστριά μου. Όμως αυτή είχε πείσει τον εαυτό της ότι ήθελαν ειλικρινά να με «βελτιώσουν» και πίστευε ότι εάν είναι να συμβεί το χειρότερο θα έκανε ότι μπορούσε για να μη γίνει.
Οι δώδεκα εβδομάδες πέρασαν. Φαινόταν ότι δεν ήξεραν τι έκαναν. Ήμουν το πρώτο πρόσωπο που εφάρμοσαν μια τέτοια πρακτική. Ρωτούσαν διαρκώς το τμήμα των Ανθρώπινων Σχέσεων (Human Relations) για να μάθουν τις διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθήσουν. Έτσι ήρθε και το τέλος του τελευταίου τριμήνου όπως και το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών. Πίστευαν ότι θα ερχόταν πάλι η Ofsted και δεν ήθελαν να αμαυρώσουν την εικόνα του σχολείου και έτσι έφτασαν τα Χριστούγεννα. Αλλά γνώριζα τι θα ακολουθούσε.
Την πρώτη εβδομάδα μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων η συνάδελφός μου ήρθε με δάκρυα στα μάτια και μου παρέδωσε μια επιστολή. Η επιστολή ήταν υπογεγραμμένη από την ίδια αλλά, φυσικά, δεν την είχε γράψει η ίδια. Ήταν μία προειδοποίηση ότι μου δόθηκε μία τελευταία διορία δώδεκα εβδομάδων για να βελτιωθώ και εάν αυτό δεν συνέβαινε τότε θα με απέλυαν.
Σε περίπου 24 ώρες παραιτήθηκα. Και αυτό ήταν το τέλος αυτής της ιστορίας. Και αισθάνθηκα πολύ καλά. Αισθάνθηκα ελεύθερος. Ήταν καταπληκτικό και πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν ξανασκέφτηκα αυτό το μέρος μέχρι που ξεκίνησα να γράφω αυτή την εισήγηση. Και αισθάνθηκα άρρωστος. Είδα την ιστοσελίδα του σχολείου ξανά και μου προκάλεσε αναγούλα.
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρήσεις την ηθική σου ενώπιον ενός ανελέητου συστήματος εμπορευματοποίησης.
Η αρχιτεκτονική του τα λέει όλα, έτσι δεν είναι; Είναι μια μεγάλη αποθήκη. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ως προσωρινό νεκροτομείο γιατί πάρα πολλές βόμβες έπεσαν στο Μπράιτον κατά τη διάρκεια του πολέμου, όχι γιατί ήταν ένας σημαντικός στόχος αλλά γιατί τα Γερμανικά αεροπλάνα που επέστρεφαν από τους βομβαρδισμούς στο Λονδίνο, και είχαν ακόμη περισσευούμενες βόμβες, τις έριχναν εκεί. Δεν θέλεις να σπαταλήσεις τις βόμβες σου, έτσι δεν είναι; Το κτίριο επομένως είναι το κληροδότημα εκείνης της εποχής. Είναι λίγο ετοιμόρροπο, μυρίζει λίγο άσχημα αλλά είναι ένα όμορφο μέρος να εργάζεσαι. Το όνομα του σχολείου είναι Connected Hub (το Συνδεδεμένο Κέντρο) – είναι ένας διαφορετικός τρόπος μάθησης.
Είναι μια μονάδα παραπομπής μαθητών (Pupil Referral Unit). Είναι ένα μέρος για νέους ανθρώπους που δεν ταιριάζουν πουθενά αλλού. Ιδιαίτερα για μαθητές του τελευταίου έτους σπουδών τους, είναι 15 με 16 χρονών. Έχουν αποκλεισθεί από τα σχολεία τους. Μερικοί από αυτούς έχουν αποκλεισθεί από 4 ή 5 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (και κάποιοι από δημοτικά). Κάποια από τα παιδιά αυτά βρίσκονται εκτός σχολείου για τουλάχιστον 2 με 3 χρόνια. Έχουν από-κοινωνικοποιηθεί, έχουν χάσει τις δεξιότητές τους και έχουν δαιμονοποιηθεί. (…)
Θα σας περιγράψω λίγο από το κοινωνικό πλαίσιο του σχολείου.
Παρακολουθήστε το βίντεο[7] που φτιάχτηκε από μία, από τις πολλές, τοπική συμμορία. Πρόκειται για ένα κομμάτι μουσικής Grime[8] που μοιάζει με ραπ και φτιάχτηκε από παιδιά της περιοχής. Τα περισσότερα από τα παιδιά του φόντου είναι ή ήταν μαθητές μου τα τελευταία δύο χρόνια. Η γλώσσα είναι μισογυνική, υλιστική, κάποιες φορές ρατσιστική, είναι πολύ, πολύ βίαια. Οι στίχοι που θα ήθελα να κοιτάξω είναι οι παρακάτω:
Μμμ, άκου[9]
Έμειναν δύο εβδομάδες
Φρέσκος από τη στενή
Φρέσκος ξανά
Μετά θα ψάχνω για θάνατο
Τραβάω το μαχαίρι μου
Το χώνω στο κεφάλι του
Το χώνω και το χώνω και φεύγω
Πηγαίνω στο τζαμί και κάνω το wadu[10] μου
Μετά γονατίζω και αισθάνομαι ευλογημένος
Δεν προσεύχομαι ποτέ για τα χάλια μου
Μπορεί να σκεφτείτε ότι πρόκειται για ψευτοπαλληκαριά – αυτός όμως είναι ο λόγος των ράπερ και των καλλιτεχνών της grime. Όμως, από την άλλη, γνωρίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα μικρό αγόρι, τον Jaden Moodie, 14 χρονών το οποίο το περασμένο Ιανουάριο (2019) δολοφονήθηκε στο δρόμο με μαχαιριές από τρία άτομα αφού πρώτα τον έριξαν από το σκούτερ του[11]. Τις τελευταίες 18 ημέρες 10 νέα παιδιά δολοφονήθηκαν με μαχαιριές στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα περισσότερα στο Λονδίνο. Και σχεδόν όλα τα περιστατικά είχαν σχέση με ναρκωτικά.
Υπάρχει αυτό που ονομάζεται County Lines[12]. Πρόκειται για ντίλερ που χτίζουν επικοινωνιακές γραμμές σε πολλές πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο Μπράιτον οι συμμορίες διαμορφώνονται γύρω από τα ναρκωτικά – το HSG στην περίπτωσή μας που ονομάστηκε, περιέργως, η συμμορία του Hillside. Οι περισσότερες πωλήσεις αφορούν στην κάνναβη αλλά τρυπώνουν επίσης και σε άλλα ναρκωτικά. Το Xanax καλύπτει, προς το παρόν, το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς – ‘ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο για το άγχος που όμως μπορείς να το αγοράσεις μέσω διαδικτύου από τις ΗΠΑ για μια λίρα το χάπι. Καταναλώνοντάς το μόνο του φαίνεται καλό για το άγχος αλλά εάν αναμειχθεί με αλκοόλ μπορεί να είναι θανατηφόρο. Επίσης υπάρχουν όλο και αυξανόμενες αποδείξεις ότι η χρήση του Xanax επιτρέπει στους νέους να καταστείλουν τα συναισθήματά τους και ότι πολλές από τις πρόσφατες επιθέσεις με μαχαίρια έγιναν κάτω από την επιρροή της απάθειας που προκαλεί το φάρμακο.
Λοιπόν, τα παραπάνω είναι κομμάτι του σύγχρονου κοινωνικού πλαισίου αυτών των παιδιών. Πολλοί από τους μαθητές μας είναι ευάλωτοι στη σεξουαλική εκμετάλλευση η οποία μερικές φορές είναι συνδεδεμένη με τα ναρκωτικά. Επίσης υπάρχει μια ιδιαίτερα μεγάλη συχνότητα ενδοοικογενειακής βίας. Υπάρχουν πολλές τσέπες στο Μπράιτον που είναι άδειες. Σχεδόν όλα τα παιδιά, ιδιαίτερα εάν δεν μπορούν τα ίδια να κάνουν μικροκλοπές σε καταστήματα για να μπορέσουν να αποκτήσουν την εικόνα που θέλουν για τον εαυτό τους, βάζουν άλλα παιδιά να το κάνουν για αυτούς. Και πίνουν απίστευτες ποσότητες αλκοόλ. Εάν όχι κάθε μέρα τότε σίγουρα τεράστιες ποσότητες κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Όλα τα παιδιά της δεύτερης τάξης καπνίζουν και 33 από τα 38 τα οποία διδάσκουμε είναι αναμεμειγμένα με ναρκωτικά.
Θέλω να σας μιλήσω για την Τ. Η Τ. είναι ένα κορίτσι που ήρθε στο σχολείο μας αυτή τη χρονιά. Έχει διαγνωστεί ως αυτιστική, (ΔΕΠΥ Διαταραχη Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας). Γνωρίζουμε ότι κάτι σημαντικό της συνέβη όταν ήταν 6 χρονών. Αλλά δεν ξέρουμε τι. Και δεν έχει αντιμετωπιστεί. Είναι επαρκές προς το παρόν όμως να γνωρίζουμε ότι έχει κάθε νύχτα εφιάλτες τα τελευταία 10 χρόνια που σχετίζονται με αυτό που της συνέβη. Δεν θέλει να κοιμηθεί. Καταναλώνει πολλά λίτρα αναψυκτικών για να καταφέρει να μείνει ξύπνια. Όταν κοιμηθεί και έχει τους εφιάλτες, ξυπνά και φωνές στο μυαλό της τις λένε να κάνει κακό στον εαυτό της και να αυτοκτονήσει. Το αριστερό της χέρι έχει διαλυθεί. Παίρνει ένα ξυράφι και γδέρνει το δέρμα της. Δεν πήγε στο σχολείο για 2 χρόνια.
Ο τρόπος που εμφανίζεται στην τάξη είναι ότι θα έρθει για ένα λεπτό. Θα κοιτάξει κάτι πάνω στο θρανίο, μετά θα το ρίξει στο πάτωμα ή θα το καταστρέψει. Θα σκαρφαλώσει πάνω στα θρανία και θα κλωτσάει τις καρέκλες. Θα γράψει με μαρκαδόρους στους τοίχους. Θα πάρει ο,τιδήποτε βρει μπροστά της και θα το πετάξει στα παράθυρα. Θα πάρει ψαλίδι και θα επιτεθεί στους υπόλοιπους, μετά θα κλωτσήσει την πόρτα και θα τρέχει σε όλο το κτήριο.
Προσπαθούσα να βρω τι μπορώ να κάνω για αυτήν. Πώς θα προετοιμάσω την μαθήτρια για το GCSEs[13]? Δεν θα έγραφε με τίποτα. Δεν θα έκανε τίποτα. Η δουλειά μου είναι να διδάσκω γλώσσα και μαθηματικά και μαζί της δεν μπορούσα να κάνω τίποτα απολύτως. Κάθε μέρα αποβαλλόταν από το σχολείο. Είναι όμορφη και το μακιγιάζ είναι μεγάλο κομμάτι της εικόνας που προβάλλει για τον εαυτό της. Η φίλη της στην τάξη είναι εξίσου απορροφημένη αλλά με το χτένισμα. Έτσι συζητήσαμε για το τι μπορεί να γίνει για το μέλλον. Και οι δύο ήθελαν να σπουδάσουν κομμωτική και αισθητική στο κολλέγιο – η Ε. θέλει να κάνει κομμωτική και η Τ. μακιγιάζ. Σε συνεννόηση με την ιδιαίτερα υποστηρικτική διευθύντρια του σχολείου μου, πλησίασα της δύο μαθήτριες με ένα σχέδιο:
Λοιπόν, ας ετοιμάσουμε ένα πορτφόλιο, μπορούμε; Εάν είναι να πάτε στο κολλέγιο θα θέλουν να ξέρουν τι μπορείτε να κάνετε. Πρέπει να κάνουμε πάρα πολύ πρακτική δουλειά. Μετά πρέπει να τραβήξουμε φωτογραφίες της δουλειάς σας και να γράψουμε για τη δουλειά σας. Και όταν πάτε στο κολλέγιο για συνέντευξη θα έχετε και το πορτφόλιο μαζί σας.
Η Τ. είπε:
Εντάξει, αρκεί να είσαι ο πρώτος μου πελάτης.
Αυτό που βλέπετε είναι αποτέλεσμα τριών ωρών δουλειάς. Οπωσδήποτε οι δυόμιση ώρες καταναλώθηκαν για το δεξί μου φρύδι γιατί διαρκώς της έβγαινε λάθος και έπρεπε να το σβήνει. Δεν μου επιτρεπόταν να μιλήσω για 3 ώρες και αφού τελείωσε θα έπρεπε να γυρίσω όλο το σχολείο και να επιδεικνύω σε όλους πόσο υπέροχο ήταν το μακιγιάζ. Αυτό όμως ήταν η αρχή μιας αλλαγής. Ξόδεψε πολλές ώρες στο πορτφόλιο. Μετά από ένα μήνα είπε:
Guy, όλο αυτό δεν πρόκειται να με βοηθήσει να πάρω το GCSE. Πρέπει να γράψω κάτι.
Συζητήσαμε για το τι μπορεί να γράψει. Μου είπε:
Θα επιστρέψω και θα είμαι δασκάλα. Θα βάλω να σε απολύσουν και εγώ θα είμαι καλύτερη δασκάλα από σένα.
Έφτιαξα ένα είδος πλαισίου για την εκπαίδευσή της ως δασκάλας και την επιστροφή της στο σχολείο την πρώτη ημέρα στη δουλειά. Και έγραψε. Της πήρε 2-3 για να ξεκινήσει. Κάποια μέρα πήρε ένα χαρτί και κάθισε κάτω στο πάτωμα στην είσοδο του σχολείου. Γύρω της υπήρχε ένα χάος καθώς συνέβαιναν όλων των ειδών οι καθημερινές καταστάσεις αλλά η ίδια κάθισε στο ίδιο σημείο για τρεις ώρες γράφοντας την ιστορία της μέσα στο δικός της προστατευμένο περιβάλλον. Ήταν καταπληκτικό.
Έχουμε μία θεραπεύτρια στο σχολείο, μια εξαιρετική γυναίκα. Δεν παίρνει τα παιδιά έξω από την τάξη για συνέντευξη. Χτίζει τις σχέσεις της με αυτά παραμένοντας μέσα στην τάξη. Για ένα μάθημα την εβδομάδα δουλεύει με την Τ. Σε δύο περιπτώσεις ρώτησα την Τ.
Θέλεις, τώρα, να κάνεις μια συζήτηση με την Charlotte;
Και απάντησε:
Εντάξει τότε…
Την πρώτη φορά που πήγαμε στο δωμάτιο και η Τ. απλά κάθισε εκεί χαμογελαστή. Αποφάσισα να μιλήσω εγώ εκ μέρους της και μίλησα σα να ήμουν η Τ. Η Τ. κάθισε και μας κοιτούσε και γελούσε και με σταμάτησε και διόρθωσε τη συζήτηση μερικές φορές. Η όλη συζήτηση κράτησε μόλις 4-5 λεπτά αλλά συντελέστηκε ακόμα μια μεταβολή. Αμέσως μετά τα Χριστούγεννα η Τ. ήρθε και έριξε ένα χαρτί στο γραφείο μου και μου είπε:
Αυτό είναι για σένα. Δεν θέλω να το διαβάσεις όσο είμαι εδώ.
Και έφυγε. Αυτό ήταν το σημείωμα:
Για τον Guy
Ευχαριστώ πολύ-πολύ που με βοηθάς σε όλα όπως για παράδειγμα με τα όνειρά μου. Ήταν δύσκολο. Το ότι μου μιλάς και το ότι με ακούς με βοήθησε πραγματικά γιατί πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για αυτό, έκανα τόσο πολύ κακό στον εαυτό μου αλλά τώρα δεν μπορώ ούτε να θυμηθώ πότε ήταν η τελευταία φορά που το έκανα. Σε ευχαριστώ που πίστεψες σε μένα και τις ιστορίες μου και τη δουλειά μου. Σημαίνει πολλά.
(…)
(…)
Βρίσκω τον εαυτό μου παγιδευμένο σε έναν φαύλο κύκλο αμφιβολιών και ερωτημάτων, ακολουθούμενο από στιγμές ενθουσιασμού και ευχαρίστησης. Δυνάμεις που πηγάζουν πέρα από την τάξη μου εισβάλουν συντρίβοντας τις πόρτες σε καθημερινή βάση. Η ανεπαίσθητη ασφυξία που αργά, αλλά σταθερά, αποστραγγίζει το αίμα της ζωής αυτών που αντιστέκονται, αυτών που συνεχίζουν να αγωνίζονται για να κρατήσουν το ανθρώπινο στο κέντρο του κόσμου μας, και διαγράφει τις ελπίδες και τις προσδοκίες των θυμάτων της, μπορεί να αναγνωριστεί στον πανικό των ματιών όλων αυτών που αναζητούν τον τρόπο να κάνουν κάτι περισσότερο από την απλή συγκράτηση των προβλημάτων.
Λοιπόν, οπισθοχωρώ στην τάξη μου και δουλεύω με το άτομο, τις ανθρώπινες εκδηλώσεις του τραύματος – με την Τ. και την Ε. και με όλα τα υπόλοιπα παιδιά που έχουν περάσει από εκεί.
Απομακρύνθηκα από τον κόσμο των, με ωμότητα καθοδηγούμενων από την αγορά, Ακαδημιών και ασπάστηκα την «άνευ όρων θετική φροντίδα» του συγκεκριμένου σχολείου. Αλλά δεν μπορώ να διατηρώ αυταπάτες ότι είμαστε άτρωτοι. Κάνουμε καλά τη δουλειά μας με τα κατεστραμμένα παιδιά που έρχονται σε μας αλλά λειτουργούμε ως βαλβίδα αποσυμπίεσης των συμβατικών σχολείων του Μπράιτον και του γειτονικού Χόουβ τα οποία προσπαθούν απελπισμένα να κρατήσουν τον λύκο της Ofsted μακριά από τις πόρτες τους. Στην ουσία κάθε παιδί με το οποίο δουλεύουμε βελτιώνει τα αποτελέσματα των σχολείων από τα οποία είχαν απορριφθεί εξ αρχής. Τα δικά μου παιδιά, στην Αγγλία και στην Αυστραλία, βιώνουν την νεκρική βαρεμάρα (στα σχολεία τους). Τη βαρεμάρα που πηγάζει από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που τα διοχετεύει σε μια θέση στην αγορά, ένα σύστημα που παρακάμπτει την ανεξάρτητη σκέψη, που αποθαρρύνει την διαφορετικότητα και τη διαφωνία και λατρεύει την υποταγή και τη συμμόρφωση.
Τον Φεβρουάριο (εννοεί του 2019) χιλιάδες διευθυντές σχολείων σε όλοι τη χώρα έγραψαν μια επιστολή στους γονείς των μαθητών τους. Εκεί διατύπωσαν καθαρά τις ανησυχίες τους:
Με την ταυτόχρονη αύξηση των μαθητών και τη μείωση των πραγματικών δαπανών για την παιδεία τα σχολεία αναγκάζονται να κάνουν περικοπές που έχουν ως αποτέλεσμα: 5,400 λιγότεροι εκπαιδευτικοί, 2,800 λιγότεροι βοηθοί τάξης, 1,400 λιγότερο υποστηρικτικό προσωπικό και 1,200 λιγότερο βοηθητικό προσωπικό.
Πρόκειται για ένα εθνικό σκάνδαλο το οποίο επαναλαμβάνεται σε πολλές γωνιές του πλανήτη καθώς το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα προχωρά ακόμα βαθύτερα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πια ξεκάθαρο ότι η δικαιολογία για τις περικοπές δεν είναι η ανάγκη για λιτότητα, το ιδεολογικό κίνητρο έχει πλέον αποκαλυφθεί. Φυσικά το Brexit αποσπά την προσοχή της κοινής γνώμης. Όπως ακριβώς και στην περίπτωση τη κλιματικής καταστροφής. Και στην κρίση του εθνικού συστήματος υγείας. Και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Και στις φυλακές. Και στην όλο και αυξανόμενη ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Και στην έκρηξη των τραπεζών τροφίμων. Και των αστέγων που ζητιανεύουν στον δρόμο. Στην πραγματικότητα ο τρόμος μπορεί να αναγνωριστεί σε κάθε τομέα της χώρας μας ο οποίος είχε ανακατασκευαστεί μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με στόχο μια αξιοπρεπή κοινωνία για όλους τους πολίτες της. (…). Κάθε μια από αυτές τις πρακτικές οδηγούν σε περισσότερες και περισσότερες Τ. Όλο και περισσότερες Ακαδημίες και σχολεία τα οποία αδίστακτα ακολουθούν πολιτικές που συντηρούν το σύστημα και απορρίπτουν οποιονδήποτε δεν ταιριάζει σε αυτό το μοντέλο.
Δεν μπορούμε να αντισταθούμε μόνοι μας. Το να κάνουμε μπέιμπι σίτινγκ στο τραύμα ισοδυναμεί με το να λες ψέματα στον εαυτό σου και σε αυτούς που επιχειρείς να βοηθήσεις.
(…)
Και δύο λέξεις που θα ήθελα να αφήσω σε εσάς:
Ελπίδα, πρέπει να έχουμε ελπίδα. Και πιστεύω ότι υπάρχει εφόσον συνεργαζόμαστε. Εφόσον δουλεύουμε μαζί. Εφόσον παλεύουμε μαζί. Εφόσον μπορούμε να αναγνωρίσουμε αυτά στα οποία πρέπει να αντισταθούμε.
Και η άλλη λέξη είναι Αγάπη. Πρέπει να μπορούμε να αγαπάμε τα παιδιά.
Hatcher, R. (2000) Profiting from School. Broadsheet.
Μετάφραση: Αμοιρόπουλος Κώστας
O Guy Williams είναι δάσκαλος γλώσσας και μαθηματικών στο σχολείο Connected Hub του Μπράιτον και επιμελητής του περιοδικού NATD Journal όπως και έμπειρος δάσκαλος θεάτρου και δράματος. Είναι, επίσης, ένα πολύ γνωστό, ενεργητικότατο μέλος του NATD στην Αγγλία και διατέλεσε πρόεδρος του συγκεκριμένου συλλόγου στο παρελθόν.
Το παρακάτω άρθρο αποτελείται από μεταφρασμένα αποσπάσματα μιας εισήγησης του Guy Williams στο διεθνές συνέδριο εκπαιδευτικού δράματος που διοργανώθηκε στο Δουβλίνο από το πανεπιστήμιο του Trinity και συγκεκριμένα από το παιδαγωγικό του τμήμα στις 9 και 10 Μαρτίου του 2019. Ο συγγραφέας αποδέχτηκε το αίτημα του συναδέλφου Αμοιρόπουλου Κώστα να μεταφραστεί και
να δημοσιευτεί η εισήγησή του στα ελληνικά.
Μερικά κομμάτια της αρχικής εισήγησης αφαιρέθηκαν από την παρούσα μετάφραση γιατί αφορούσαν την ιστορία του NATD αλλά και προσωπικά βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα που μάλλον δεν θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά από μη μυημένους Έλληνες αναγνώστες.
Η εισήγηση παρουσιάζει την εξαιρετικά δυσχερή θέση που βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί αλλά και τα σχολικά ιδρύματα στην Αγγλία μετά την πλήρη επικράτηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας από το 1980 και έπειτα, μέσα από την προσωπική εμπειρία του συγγραφέα. Κατά τον Guy Williams αυτό το μοντέλο όχι μόνο κατέστρεψε το εκπαιδευτικό σύστημα της Αγγλίας αλλά συνεχίζει να προκαλεί τραύματα και αποκλεισμούς στους μαθητές του. Υποστηρίζει, τέλος, ότι τα πιθανά αποτελέσματα μιας περιορισμένης ατομικής παρέμβασης στην εκπαίδευση είναι μηδαμινά και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τέτοιες παρεμβάσεις, αν και ηθικά σωστές, είναι καταδικασμένες στο ρόλο του μπέιμπι σίτινγκ του τραύματος από το να αλλάζουν την κατεύθυνση ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος.
Προσπαθώντας να διδάξω ηθικά
Το 2010, σε αντίθεση με την καλύτερη δυνατή κρίση μου – και κοιτάζοντας πίσω θεωρώ ότι αυτή ήταν από τι χειρότερες επιλογές της ζωής μου – δέχτηκα μία θέση για να δουλέψω σε Ακαδημία[1] (Academy).Τι είναι οι Ακαδημίες: Ήταν άλλη μια προσπάθεια της κυβέρνησης των Εργατικών[2] να σταματήσουν την επιρροή των τοπικών δημοτικών συμβουλίων στα σχολεία και να εξουδετερώσουν το παλαιότερο μοντέλο κοινοτικής και συνεργατικής διαδικασίας στην εκπαίδευση. Οι Ακαδημίες είναι στην ουσία ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Από το 1988 τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε επιχειρήσεις που έσπρωξαν την κατάσταση στα άκρα, είτε ως μεμονωμένα σχολεία είτε ως πολύ-ακαδημίες, όπου μια επιχείρηση μπορεί να αναλάβει μια σειρά σχολείων. Όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση, του δικού μου σχολείου, που το ανέλαβε μια επιχείρηση που αποτελούνταν από μια αλυσίδα πολλών ιδιωτικών σχολείων. Έχουν περίπου 74 σχολεία. Κολυμπάνε στα λεφτά! Για αυτούς ήταν μια ευκαιρία φοροαπαλλαγής. Έτσι πήραν τον έλεγχο τεσσάρων φτωχών σχολείων αν και δεν είχαν ιδέα για το πώς να διοικήσουν ένα δημόσιο σχολείο. Έτσι το δικό μας ενιαίο σχολείο εξαγοράστηκε από τη συγκεκριμένη εταιρεία και μετατράπηκε σε Ακαδημία.
Η εταιρεία ξόδεψε τριάντα εκατομμύρια λίρες για το κτήριο. Έμοιαζε όμως σαν το «όνειρο του αρχιτέκτονα». Κάποιες φορές είχα την αίσθηση ότι ήταν σα να δούλευα σε εκθεσιακό χώρο της BMW! Οπωσδήποτε, το νέο κτήριο, δεν ήταν σχεδιασμένο έχοντας στο μυαλό την εκπαίδευση. Πάρα πολλά χρήματα ξοδεύτηκαν για την κατασκευή του.
Πριν από δύο χρόνια εμφανίστηκε ένα άρθρο στην εφημερίδα The Guardian:
Τα σχολεία αντιμετωπίζουν, επίσης, ισχυρότερα κίνητρα για να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για μαθητές και για τις επιχορηγήσεις που συνδέονται με αυτούς. Νέοι πάροχοι εκπαίδευσης ενθαρρύνονται να διαχειρίζονται Ακαδημίες και Ελεύθερα Σχολεία με την εικασία ότι με αυτόν τον τρόπο θα πιέσουν τα υπάρχοντα σχολεία να βελτιωθούν.[3] (Greany and Higham, 2018)
Φυσικά πρόκειται για κραυγαλέο ψέμα αλλά αυτή ήταν η ατάκα με την οποία προωθήθηκε.
Παρόλα αυτά οι διοικητές σχολείων μπορεί να αισθάνονται υποχρεωμένοι να ενδιαφέρονται για τη θέση των σχολείων τους στην αγορά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι παίρνουν αποφάσεις που είναι αντίθετες με τις επαγγελματικές τους αξίες. (Greany and Higham, 2018)
Θα περιγράψω ένα περιστατικό για να παρουσιάσω τις επαγγελματικές αξίες της διευθύντριας της Ακαδημίας μου.
Θυμάμαι, λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης που έδωσα για την πρόσληψή μου στην Ακαδημία το σχολικό συμβούλιο με παρακολουθούσε κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος δράματος όπου δίδαξα σε εφήβους μαθητές ένα θεατρικό έργο.
Το σχολικό συμβούλιο δεν με ρώτησε τίποτα για αυτό (το έργο).
Ήταν μια «ενδιαφέρουσα» εμπειρία.
Αν και θεωρώ ότι το μάθημα μου δεν πήγε καθόλου καλά, μου έδωσαν τη δουλειά. Στη συνέντευξη ήμουν όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρος σε σχέση με το τι ήταν το θεατρικό έργο, ποιες είναι οι αρχές και τα πιστεύω μου, τι σκοπεύω να κάνω στο σχολείο και πώς θα το κάνω. Η διευθύντρια του σχολείου μού ανέφερε ότι ο σύζυγός της έχει δουλέψει με την Dorothy Heathcote[4] και εκεί αισθάνθηκα ότι ήμουν πολύ τυχερός. Μου έδωσαν τη θέση. Αποδείχτηκε όμως ότι όλη η διαδικασία ήταν μια απάτη.
Οι άλλοι δύο συνυποψήφιοί μου, την ίδια μέρα της συνέντευξης, αντιλήφθηκαν ότι επρόκειτο για έναν απαίσιο εργασιακό χώρο και παραιτήθηκαν από τη διαδικασία αμέσως. Έτσι ήμουν ο μοναδικός υποψήφιος. Μέσα σε ένα μήνα, όταν ξεκίνησα να προσπαθώ να εφαρμόσω όλα όσα είχα υποσχεθεί στη συνέντευξη, η διευθύντρια με κάλεσε στο γραφείο της άρχισε να μου φωνάζει και να μου λέει ότι ήμουν «άχρηστος», ότι της είπα ψέματα, ότι δεν έκανα τίποτα από αυτά που υποσχέθηκα. Η διευθύντρια ήταν μια γυναίκα η οποία, το ίδιο καλοκαίρι, είχε προσλάβει τον σύζυγό της ως αναπληρωτή εκπαιδευτικό αλλά τον ονόμασε «παιδαγωγικό σύμβουλο» και τον πλήρωνε με 500 λίρες την ημέρα. Η διαφθορά στο σχολείο ήταν απίστευτη. Η Ofsted[5] ήρθε την επόμενη χρονιά για επιθεώρηση και, όπως ήταν αναμενόμενο, έβαλε το σχολείο σε ειδικά μέτρα. Την ημέρα που ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της επιθεώρησης εμφανίστηκαν στο σχολείο κάποιοι άντρες με μαύρα κοστούμια, άδειασαν το γραφείο τής διευθύντρια και την οδήγησαν έξω.
Αυτό ήταν το κλίμα μέσα στο οποίο ζούσαμε στο σχολείο από εκεί κι έπειτα. Εάν ένα σχολείο μπαίνει σε ειδικά μέτρα τότε πολλοί γονείς, που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους, παίρνουν τα παιδιά τους από το σχολείο και αρχίζει το ντόμινο αποχωρήσεων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε παιδί κουβαλάει μια τιμή στο κεφάλι του. Εάν εγγραφούν σε άλλο σχολείο τότε παίρνουν τα χρήματα αυτά μαζί τους και έτσι η χρηματοδότηση μειώνεται.
Στην αρχή γίνονται μειώσεις στις περιφερειακές ανάγκες του σχολείου (όπως τα φωτοτυπικά ή το φαγητό) αλλά γρήγορα επεκτείνονται στο υποστηρικτικό προσωπικό (καθαριστές, σερβιτόρους, επιστάτες) και μετά στους βοηθούς τάξης και, τέλος, στους εκπαιδευτικούς. Αυτό το καθοδικό, βίαιο σπιράλ αυτό-τροφοδοτείται γιατί η ποιότητα αυτού που προσφέρεται στους μαθητές χειροτερεύει διαρκώς και έτσι όλο και περισσότερα παιδιά φεύγουν από το σχολείο και η χρηματοδότηση μειώνεται…. Είναι ένας βίαιος, βίαιος, βίαιος κύκλος από όπου είναι σχεδόν αδύνατον να ξεφύγεις.
Προσπαθούσα απελπισμένα να καταλάβω τι συνέβαινε σε όλους εμάς κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδικασίας. Τρεις διαφορετικοί διευθυντές ανέλαβαν το σχολείο μέσα στα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του που εργαζόμουν εκεί και καθένας από αυτούς έφερνε μαζί του και ένα σωρό από υποδιευθυντές, βοηθούς κλπ οι οποίοι έφερναν, ο καθένας τους, και νέες οδηγίες. Μια χρονιά π.χ. μας είπαν:
Είναι εντελώς αναγκαίο να διορθώνετε με πράσινο στυλό.
Αυτό συνοδεύτηκε με μια ώρα επεξήγησης για τη φιλοσοφία της διόρθωσης με πράσινο στυλό. Την επόμενη χρονιά κάποιος καινούριος ήρθε και με το ίδιο πάθος απαίτησε:
Πρέπει να διορθώνετε με μωβ στυλό, δεν είναι δυνατόν να διορθώνετε με πράσινο.
Και την επόμενη χρονιά ήταν η σειρά του κόκκινου στυλό.
Όλη αυτή η ανοησία ήταν προφανής αλλά κανείς δεν είπε τίποτα. Όλοι ζούσαν σε ένα κλίμα φόβου.
Ο Richard Hatcher έγραψε ένα καταπληκτικό άρθρο που παρουσιάστηκε στο περιοδικό Broadsheet[6] το 2000 με τίτλο «Βγάζοντας Κέρδος από τα Σχολεία». Σε εκείνο το άρθρο κατέγραφε την πορεία που ακολούθησε η κυβέρνηση των εργατικών εκείνη την εποχή για την εκπαίδευση. Έγραψε σχετικά με την υποβάθμιση της διδασκαλίας σε τεχνική:
Το δεύτερο συστατικό στοιχείο του προγράμματος των Εργατικών για την εκπαίδευση που στρώνει το δρόμο για το επιχειρηματικό σχέδιο είναι η τάση να υποβαθμίσει τη διδασκαλία σε τεχνική. Αυτή η «τεχνικιστική» αναγωγή καταδεικνύεται ξεκάθαρα από τον David Reynolds όταν επεκτείνει την θέση του για ένα «άκρως αξιόπιστο σχολείο» στο οποίο οι εκπαιδευτικοί θα είναι τεχνικοί που εργάζονται σύμφωνα με ακριβείς μεθοδολογίες.
Αυτό ακριβώς συνέβη σε όλους εμάς. Όλοι έπρεπε να διδάσκουμε με τον ίδιο τρόπο: έπρεπε όλοι να χρησιμοποιούμε PowerPoints. Έπρεπε όλοι να ξεκινάμε με «κάντε τώρα». Έπρεπε όλοι να καθορίζουμε τους μαθησιακούς στόχους μας – το ιδανικό θα ήταν, επίσης, οι μαθητές να γράφουν αυτούς τους στόχους στα βιβλία τους. (…) Όλη η διαδικασία ήταν απλά μια ανοησία. Μία γελοιότητα. Όμως προσπάθησα να την κάνω να δουλέψει. Κατά ένα μέρος προσπάθησα να διαμορφώσω ένα διαφορετικό, πιο ανθρώπινο, μοντέλο. Κατά ένα άλλο μέρος, απλώς ακολούθησα από φόβο.
Λοιπόν, πώς θα μπορούσα να το κάνω να δουλέψει για μένα;
Παρακάτω περιγράφω τους στόχους της πρώτης σειράς μαθημάτων που έκανα για τον πόλεμο στην Βοσνία. Ανατριχιάζω όταν το κοιτώ τώρα.
Μαθησιακοί στόχοι (του συγκεκριμένου μαθήματος)
- Αντιλαμβάνομαι τους τρόπους που η δολοφονία ενός άλλου ανθρώπου με επηρεάζει.
- Μπορώ να δημιουργήσω ένα Δράμα που δείχνει την κατανόηση της τραγωδίας του πολέμου.
- Χρησιμοποιώ Δραματικές Πράξεις για να εστιάσω σε μία συγκεκριμένη τραγωδία με σκοπό να κατανοήσω τι χρειάζεται να κάνουμε για να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Η βασικότερη έγνοια της Ofsted, και επομένως του σχολείο μου, ήταν: πώς μετράμε την πρόοδο των μαθητών κάθε 15 λεπτά; Αυτή η έγνοια βασίζεται στη θεμελιώδη αρχή ότι, α) η Ofsted μπορεί να μπει ανά πάσα στιγμή στην τάξη β) θα παρακολουθήσει μόνο για 15 λεπτά γ) πρέπει να δει την πρόοδο που κάνουν οι μαθητές σε αυτά τα 15 λεπτά. Επομένως θα έπρεπε να διασφαλιστεί ότι τα πάντα θα έπρεπε να δείχνουν πρόοδο ανά 15 λεπτά.
Το σχέδιο του μαθήματος στο οποίο αναφέρονται οι παραπάνω στόχοι βασίστηκε στην ιστορία του ζευγαριού που έγινε γνωστό ως ο Ρομέος και η Ιουλιέτα του Σεράγιεβο κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία. Η Admira ήταν μια νεαρή μουσουλμάνα και ο Bosko ένας νεαρός, χριστιανός ορθόδοξος Σέρβος. Η εθνικότητά τους ήταν αδιάφορη για αυτούς. Ερωτεύτηκαν από τότε που ήταν στο σχολείο πριν τον πόλεμο- πριν τις φρικιαστικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές και εθνικές διαιρέσεις που διέλυσαν τη χώρα. Ερωτεύτηκαν.
Ο πόλεμος ξεκίνησε το 1992. Μέχρι το 1993 δεν μπορούσαν να ζουν στο Σεράγεβο πια. Ήταν προφανές ότι ήταν ένα επικίνδυνο μέρος για να ζεις. Ο νεαρός περίμενε από στιγμή σε στιγμή να τον καλέσουν ως ελεύθερο σκοπευτή να σημαδεύει και να σκοτώνει με το όπλο του από τα βουνά γύρω από το Σαράγιεβο, ίσως, ακόμα, και την αγαπημένη του. Έτσι αποφάσισαν να φύγουν.
Δωροδόκησαν ένα τοπικό συμμορίτη ώστε να κανονίσει μια παύση του πυρρός στις 3 το απόγευμα στις 18 Μαΐου 1993. Και πράγματι τα όπλα σίγησαν και οι δυο τους ξεκίνησαν να περπατούν για να περάσουν τη στεγνή κοίτη του ποταμού. Ένας άγνωστος ελεύθερος σκοπευτής πυροβόλησε και τους δύο. Ο νεαρός πέθανε αμέσως ενώ η κοπέλα έζησε τόσο όσο να μπορέσει να συρθεί και να πλησιάσει το πτώμα του συντρόφου της και να πεθάνει δίπλα του.
Αυτό ήταν το περιστατικό που θα δούλευα με τους μαθητές. Ήξερα όμως ότι οι σχολικές αρχές είχαν την πρόθεση να με στριμώξουν. Προσπαθούσαν να με διώξουν με διάφορους τρόπους μέχρι εκείνη τη στιγμή. Έτσι προγραμματίστηκε μια παρακολούθηση της δουλειάς μου στην τάξη. Υπήρχε κάτι ύποπτο στον αέρα γιατί ο ίδιος ο υποδιευθυντής θα ερχόταν να παρακολουθήσει το μάθημά μου. Ήταν μια κρίσιμη στιγμή. Προσπάθησα να διαβεβαιώσω τον εαυτό μου ότι έκανα το σωστό και το κατάλληλο για τις ανάγκες των μαθητών ώστε να μην ανησυχώ. Ήταν ένα καλό μάθημα. Οι μαθητές είχαν συνδεθεί με το θέμα και ήταν ενθουσιασμένοι. Λυπήθηκαν. Σκέφτηκαν.
Σε μία συγκεκριμένη στιγμή κατά τη διάρκεια του μαθήματος τοποθέτησα στο κέντρο της αίθουσας μία φωτογραφία της Admira και του Bosko οι οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian μία ημέρα μετά τον θάνατο του ζευγαριού. Ζήτησα από τους μαθητές να πάρουν τις θέσεις των ελεύθερων σκοπευτών που θα έβλεπαν μέσα από το στόχαστρο των όπλων τους τα σώματα των δύο νεαρών ανθρώπων τη στιγμή που πέθαναν. Οι μαθητές ήταν στα πρόθυρα του ρόλου τους κοιτώντας προς τα κάτω και σκεπτόμενοι τις επιπτώσεις του περιστατικού που μόλις συνέβη. Τότε ρώτησα: «Πώς σκοτώνεις ένα παιδί;» και το άφησα χωρίς να περιμένω απάντηση.
Στο τέλος της ημέρας επισκέφτηκα τον υποδιευθυντή για να με ενημερώσει για την παρακολούθηση τού μαθήματός μου. Τον βρήκα να χαμογελά, να γελά, με αποτέλεσμα να αναθαρρήσω για μια στιγμή. Αλλά αποκαλύφθηκε γρήγορα ότι ήταν περιχαρής γιατί απλούστατα θεώρησε ότι κατάφερε να με στριμώξει και απολάμβανε με τη φαντασία του την εικόνα αυτού που θα συνέβαινε σε λίγο:
Ξέρεις, Guy, ρώτησα τον μαθητή R. τι μάθαινε κατά τη διάρκεια του μαθήματός σου.
Μου είπε ότι ο R απάντησε:
Μαθαίνουμε πώς να σκοτώνουμε παιδιά.
Του είπα:
Πω, πω! Είναι ενδιαφέρον, έτσι δεν είναι;
Και ήταν ειλικρινές αυτό που του είπα. Ήθελα να γυρίσω πίσω στην τάξη και να εξερευνήσω μαζί με τον μαθητή την εμπειρία του. Όμως ο υποδιευθυντής ξέσπασε επάνω μου:
Τι;! Πώς τολμάς και το λες αυτό;
Με κράτησε επί μία ώρα στο γραφείο «ψήνοντάς» με στη «σχάρα». Μέχρι που έγδαρε το γραφείο του. Και από τότε δεν μου ξαναμίλησε. Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 2015.
Το αποτέλεσμα ήταν να μπω σε Πρόγραμμα Προσωπικής Βελτίωσης. Και ορίστηκε μία μέντορας για να με επιβλέπει η οποία ήταν και η διευθύντρια του τμήματός μου. Ήταν μια ευχάριστη γυναίκα με την οποία τα πηγαίναμε καλά αλλά μισούσε το δράμα, μισούσε και την Dorothy Heathcote. Ήταν πλήρως αφοσιωμένη στη διδασκαλία θεατρικών τεχνικών και μόνο. Θα έπρεπε, λοιπόν, να με παρακολουθήσει στο μάθημά μου τρεις φορές μέσα σε 12 εβδομάδες. Πριν ξεκινήσει η διαδικασία τής ανέφερα ότι την έχουν ορίσει ως την εκτελέστριά μου. Όμως αυτή είχε πείσει τον εαυτό της ότι ήθελαν ειλικρινά να με «βελτιώσουν» και πίστευε ότι εάν είναι να συμβεί το χειρότερο θα έκανε ότι μπορούσε για να μη γίνει.
Οι δώδεκα εβδομάδες πέρασαν. Φαινόταν ότι δεν ήξεραν τι έκαναν. Ήμουν το πρώτο πρόσωπο που εφάρμοσαν μια τέτοια πρακτική. Ρωτούσαν διαρκώς το τμήμα των Ανθρώπινων Σχέσεων (Human Relations) για να μάθουν τις διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθήσουν. Έτσι ήρθε και το τέλος του τελευταίου τριμήνου όπως και το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών. Πίστευαν ότι θα ερχόταν πάλι η Ofsted και δεν ήθελαν να αμαυρώσουν την εικόνα του σχολείου και έτσι έφτασαν τα Χριστούγεννα. Αλλά γνώριζα τι θα ακολουθούσε.
Την πρώτη εβδομάδα μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων η συνάδελφός μου ήρθε με δάκρυα στα μάτια και μου παρέδωσε μια επιστολή. Η επιστολή ήταν υπογεγραμμένη από την ίδια αλλά, φυσικά, δεν την είχε γράψει η ίδια. Ήταν μία προειδοποίηση ότι μου δόθηκε μία τελευταία διορία δώδεκα εβδομάδων για να βελτιωθώ και εάν αυτό δεν συνέβαινε τότε θα με απέλυαν.
Σε περίπου 24 ώρες παραιτήθηκα. Και αυτό ήταν το τέλος αυτής της ιστορίας. Και αισθάνθηκα πολύ καλά. Αισθάνθηκα ελεύθερος. Ήταν καταπληκτικό και πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν ξανασκέφτηκα αυτό το μέρος μέχρι που ξεκίνησα να γράφω αυτή την εισήγηση. Και αισθάνθηκα άρρωστος. Είδα την ιστοσελίδα του σχολείου ξανά και μου προκάλεσε αναγούλα.
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρήσεις την ηθική σου ενώπιον ενός ανελέητου συστήματος εμπορευματοποίησης.
Ένας διαφορετικός τρόπος διδασκαλίας
Και μετά ήρθα εδώ.Η αρχιτεκτονική του τα λέει όλα, έτσι δεν είναι; Είναι μια μεγάλη αποθήκη. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ως προσωρινό νεκροτομείο γιατί πάρα πολλές βόμβες έπεσαν στο Μπράιτον κατά τη διάρκεια του πολέμου, όχι γιατί ήταν ένας σημαντικός στόχος αλλά γιατί τα Γερμανικά αεροπλάνα που επέστρεφαν από τους βομβαρδισμούς στο Λονδίνο, και είχαν ακόμη περισσευούμενες βόμβες, τις έριχναν εκεί. Δεν θέλεις να σπαταλήσεις τις βόμβες σου, έτσι δεν είναι; Το κτίριο επομένως είναι το κληροδότημα εκείνης της εποχής. Είναι λίγο ετοιμόρροπο, μυρίζει λίγο άσχημα αλλά είναι ένα όμορφο μέρος να εργάζεσαι. Το όνομα του σχολείου είναι Connected Hub (το Συνδεδεμένο Κέντρο) – είναι ένας διαφορετικός τρόπος μάθησης.
Είναι μια μονάδα παραπομπής μαθητών (Pupil Referral Unit). Είναι ένα μέρος για νέους ανθρώπους που δεν ταιριάζουν πουθενά αλλού. Ιδιαίτερα για μαθητές του τελευταίου έτους σπουδών τους, είναι 15 με 16 χρονών. Έχουν αποκλεισθεί από τα σχολεία τους. Μερικοί από αυτούς έχουν αποκλεισθεί από 4 ή 5 σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (και κάποιοι από δημοτικά). Κάποια από τα παιδιά αυτά βρίσκονται εκτός σχολείου για τουλάχιστον 2 με 3 χρόνια. Έχουν από-κοινωνικοποιηθεί, έχουν χάσει τις δεξιότητές τους και έχουν δαιμονοποιηθεί. (…)
Θα σας περιγράψω λίγο από το κοινωνικό πλαίσιο του σχολείου.
Παρακολουθήστε το βίντεο[7] που φτιάχτηκε από μία, από τις πολλές, τοπική συμμορία. Πρόκειται για ένα κομμάτι μουσικής Grime[8] που μοιάζει με ραπ και φτιάχτηκε από παιδιά της περιοχής. Τα περισσότερα από τα παιδιά του φόντου είναι ή ήταν μαθητές μου τα τελευταία δύο χρόνια. Η γλώσσα είναι μισογυνική, υλιστική, κάποιες φορές ρατσιστική, είναι πολύ, πολύ βίαια. Οι στίχοι που θα ήθελα να κοιτάξω είναι οι παρακάτω:
Μμμ, άκου[9]
Έμειναν δύο εβδομάδες
Φρέσκος από τη στενή
Φρέσκος ξανά
Μετά θα ψάχνω για θάνατο
Τραβάω το μαχαίρι μου
Το χώνω στο κεφάλι του
Το χώνω και το χώνω και φεύγω
Πηγαίνω στο τζαμί και κάνω το wadu[10] μου
Μετά γονατίζω και αισθάνομαι ευλογημένος
Δεν προσεύχομαι ποτέ για τα χάλια μου
Μπορεί να σκεφτείτε ότι πρόκειται για ψευτοπαλληκαριά – αυτός όμως είναι ο λόγος των ράπερ και των καλλιτεχνών της grime. Όμως, από την άλλη, γνωρίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα μικρό αγόρι, τον Jaden Moodie, 14 χρονών το οποίο το περασμένο Ιανουάριο (2019) δολοφονήθηκε στο δρόμο με μαχαιριές από τρία άτομα αφού πρώτα τον έριξαν από το σκούτερ του[11]. Τις τελευταίες 18 ημέρες 10 νέα παιδιά δολοφονήθηκαν με μαχαιριές στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα περισσότερα στο Λονδίνο. Και σχεδόν όλα τα περιστατικά είχαν σχέση με ναρκωτικά.
Υπάρχει αυτό που ονομάζεται County Lines[12]. Πρόκειται για ντίλερ που χτίζουν επικοινωνιακές γραμμές σε πολλές πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο Μπράιτον οι συμμορίες διαμορφώνονται γύρω από τα ναρκωτικά – το HSG στην περίπτωσή μας που ονομάστηκε, περιέργως, η συμμορία του Hillside. Οι περισσότερες πωλήσεις αφορούν στην κάνναβη αλλά τρυπώνουν επίσης και σε άλλα ναρκωτικά. Το Xanax καλύπτει, προς το παρόν, το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς – ‘ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο για το άγχος που όμως μπορείς να το αγοράσεις μέσω διαδικτύου από τις ΗΠΑ για μια λίρα το χάπι. Καταναλώνοντάς το μόνο του φαίνεται καλό για το άγχος αλλά εάν αναμειχθεί με αλκοόλ μπορεί να είναι θανατηφόρο. Επίσης υπάρχουν όλο και αυξανόμενες αποδείξεις ότι η χρήση του Xanax επιτρέπει στους νέους να καταστείλουν τα συναισθήματά τους και ότι πολλές από τις πρόσφατες επιθέσεις με μαχαίρια έγιναν κάτω από την επιρροή της απάθειας που προκαλεί το φάρμακο.
Λοιπόν, τα παραπάνω είναι κομμάτι του σύγχρονου κοινωνικού πλαισίου αυτών των παιδιών. Πολλοί από τους μαθητές μας είναι ευάλωτοι στη σεξουαλική εκμετάλλευση η οποία μερικές φορές είναι συνδεδεμένη με τα ναρκωτικά. Επίσης υπάρχει μια ιδιαίτερα μεγάλη συχνότητα ενδοοικογενειακής βίας. Υπάρχουν πολλές τσέπες στο Μπράιτον που είναι άδειες. Σχεδόν όλα τα παιδιά, ιδιαίτερα εάν δεν μπορούν τα ίδια να κάνουν μικροκλοπές σε καταστήματα για να μπορέσουν να αποκτήσουν την εικόνα που θέλουν για τον εαυτό τους, βάζουν άλλα παιδιά να το κάνουν για αυτούς. Και πίνουν απίστευτες ποσότητες αλκοόλ. Εάν όχι κάθε μέρα τότε σίγουρα τεράστιες ποσότητες κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Όλα τα παιδιά της δεύτερης τάξης καπνίζουν και 33 από τα 38 τα οποία διδάσκουμε είναι αναμεμειγμένα με ναρκωτικά.
Θέλω να σας μιλήσω για την Τ. Η Τ. είναι ένα κορίτσι που ήρθε στο σχολείο μας αυτή τη χρονιά. Έχει διαγνωστεί ως αυτιστική, (ΔΕΠΥ Διαταραχη Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας). Γνωρίζουμε ότι κάτι σημαντικό της συνέβη όταν ήταν 6 χρονών. Αλλά δεν ξέρουμε τι. Και δεν έχει αντιμετωπιστεί. Είναι επαρκές προς το παρόν όμως να γνωρίζουμε ότι έχει κάθε νύχτα εφιάλτες τα τελευταία 10 χρόνια που σχετίζονται με αυτό που της συνέβη. Δεν θέλει να κοιμηθεί. Καταναλώνει πολλά λίτρα αναψυκτικών για να καταφέρει να μείνει ξύπνια. Όταν κοιμηθεί και έχει τους εφιάλτες, ξυπνά και φωνές στο μυαλό της τις λένε να κάνει κακό στον εαυτό της και να αυτοκτονήσει. Το αριστερό της χέρι έχει διαλυθεί. Παίρνει ένα ξυράφι και γδέρνει το δέρμα της. Δεν πήγε στο σχολείο για 2 χρόνια.
Ο τρόπος που εμφανίζεται στην τάξη είναι ότι θα έρθει για ένα λεπτό. Θα κοιτάξει κάτι πάνω στο θρανίο, μετά θα το ρίξει στο πάτωμα ή θα το καταστρέψει. Θα σκαρφαλώσει πάνω στα θρανία και θα κλωτσάει τις καρέκλες. Θα γράψει με μαρκαδόρους στους τοίχους. Θα πάρει ο,τιδήποτε βρει μπροστά της και θα το πετάξει στα παράθυρα. Θα πάρει ψαλίδι και θα επιτεθεί στους υπόλοιπους, μετά θα κλωτσήσει την πόρτα και θα τρέχει σε όλο το κτήριο.
Προσπαθούσα να βρω τι μπορώ να κάνω για αυτήν. Πώς θα προετοιμάσω την μαθήτρια για το GCSEs[13]? Δεν θα έγραφε με τίποτα. Δεν θα έκανε τίποτα. Η δουλειά μου είναι να διδάσκω γλώσσα και μαθηματικά και μαζί της δεν μπορούσα να κάνω τίποτα απολύτως. Κάθε μέρα αποβαλλόταν από το σχολείο. Είναι όμορφη και το μακιγιάζ είναι μεγάλο κομμάτι της εικόνας που προβάλλει για τον εαυτό της. Η φίλη της στην τάξη είναι εξίσου απορροφημένη αλλά με το χτένισμα. Έτσι συζητήσαμε για το τι μπορεί να γίνει για το μέλλον. Και οι δύο ήθελαν να σπουδάσουν κομμωτική και αισθητική στο κολλέγιο – η Ε. θέλει να κάνει κομμωτική και η Τ. μακιγιάζ. Σε συνεννόηση με την ιδιαίτερα υποστηρικτική διευθύντρια του σχολείου μου, πλησίασα της δύο μαθήτριες με ένα σχέδιο:
Λοιπόν, ας ετοιμάσουμε ένα πορτφόλιο, μπορούμε; Εάν είναι να πάτε στο κολλέγιο θα θέλουν να ξέρουν τι μπορείτε να κάνετε. Πρέπει να κάνουμε πάρα πολύ πρακτική δουλειά. Μετά πρέπει να τραβήξουμε φωτογραφίες της δουλειάς σας και να γράψουμε για τη δουλειά σας. Και όταν πάτε στο κολλέγιο για συνέντευξη θα έχετε και το πορτφόλιο μαζί σας.
Η Τ. είπε:
Εντάξει, αρκεί να είσαι ο πρώτος μου πελάτης.
Αυτό που βλέπετε είναι αποτέλεσμα τριών ωρών δουλειάς. Οπωσδήποτε οι δυόμιση ώρες καταναλώθηκαν για το δεξί μου φρύδι γιατί διαρκώς της έβγαινε λάθος και έπρεπε να το σβήνει. Δεν μου επιτρεπόταν να μιλήσω για 3 ώρες και αφού τελείωσε θα έπρεπε να γυρίσω όλο το σχολείο και να επιδεικνύω σε όλους πόσο υπέροχο ήταν το μακιγιάζ. Αυτό όμως ήταν η αρχή μιας αλλαγής. Ξόδεψε πολλές ώρες στο πορτφόλιο. Μετά από ένα μήνα είπε:
Guy, όλο αυτό δεν πρόκειται να με βοηθήσει να πάρω το GCSE. Πρέπει να γράψω κάτι.
Συζητήσαμε για το τι μπορεί να γράψει. Μου είπε:
Θα επιστρέψω και θα είμαι δασκάλα. Θα βάλω να σε απολύσουν και εγώ θα είμαι καλύτερη δασκάλα από σένα.
Έφτιαξα ένα είδος πλαισίου για την εκπαίδευσή της ως δασκάλας και την επιστροφή της στο σχολείο την πρώτη ημέρα στη δουλειά. Και έγραψε. Της πήρε 2-3 για να ξεκινήσει. Κάποια μέρα πήρε ένα χαρτί και κάθισε κάτω στο πάτωμα στην είσοδο του σχολείου. Γύρω της υπήρχε ένα χάος καθώς συνέβαιναν όλων των ειδών οι καθημερινές καταστάσεις αλλά η ίδια κάθισε στο ίδιο σημείο για τρεις ώρες γράφοντας την ιστορία της μέσα στο δικός της προστατευμένο περιβάλλον. Ήταν καταπληκτικό.
Έχουμε μία θεραπεύτρια στο σχολείο, μια εξαιρετική γυναίκα. Δεν παίρνει τα παιδιά έξω από την τάξη για συνέντευξη. Χτίζει τις σχέσεις της με αυτά παραμένοντας μέσα στην τάξη. Για ένα μάθημα την εβδομάδα δουλεύει με την Τ. Σε δύο περιπτώσεις ρώτησα την Τ.
Θέλεις, τώρα, να κάνεις μια συζήτηση με την Charlotte;
Και απάντησε:
Εντάξει τότε…
Την πρώτη φορά που πήγαμε στο δωμάτιο και η Τ. απλά κάθισε εκεί χαμογελαστή. Αποφάσισα να μιλήσω εγώ εκ μέρους της και μίλησα σα να ήμουν η Τ. Η Τ. κάθισε και μας κοιτούσε και γελούσε και με σταμάτησε και διόρθωσε τη συζήτηση μερικές φορές. Η όλη συζήτηση κράτησε μόλις 4-5 λεπτά αλλά συντελέστηκε ακόμα μια μεταβολή. Αμέσως μετά τα Χριστούγεννα η Τ. ήρθε και έριξε ένα χαρτί στο γραφείο μου και μου είπε:
Αυτό είναι για σένα. Δεν θέλω να το διαβάσεις όσο είμαι εδώ.
Και έφυγε. Αυτό ήταν το σημείωμα:
Για τον Guy
Ευχαριστώ πολύ-πολύ που με βοηθάς σε όλα όπως για παράδειγμα με τα όνειρά μου. Ήταν δύσκολο. Το ότι μου μιλάς και το ότι με ακούς με βοήθησε πραγματικά γιατί πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για αυτό, έκανα τόσο πολύ κακό στον εαυτό μου αλλά τώρα δεν μπορώ ούτε να θυμηθώ πότε ήταν η τελευταία φορά που το έκανα. Σε ευχαριστώ που πίστεψες σε μένα και τις ιστορίες μου και τη δουλειά μου. Σημαίνει πολλά.
(…)
Μπέιμπι σίτινγκ στο τραύμα
Παρόλα αυτά, είναι ανάγκη να αναρωτηθώ: το μόνο που μπορούμε να κάνουμε ως εκπαιδευτικοί είναι μπέιμπι σίτινγκ στο τραύμα;(…)
Βρίσκω τον εαυτό μου παγιδευμένο σε έναν φαύλο κύκλο αμφιβολιών και ερωτημάτων, ακολουθούμενο από στιγμές ενθουσιασμού και ευχαρίστησης. Δυνάμεις που πηγάζουν πέρα από την τάξη μου εισβάλουν συντρίβοντας τις πόρτες σε καθημερινή βάση. Η ανεπαίσθητη ασφυξία που αργά, αλλά σταθερά, αποστραγγίζει το αίμα της ζωής αυτών που αντιστέκονται, αυτών που συνεχίζουν να αγωνίζονται για να κρατήσουν το ανθρώπινο στο κέντρο του κόσμου μας, και διαγράφει τις ελπίδες και τις προσδοκίες των θυμάτων της, μπορεί να αναγνωριστεί στον πανικό των ματιών όλων αυτών που αναζητούν τον τρόπο να κάνουν κάτι περισσότερο από την απλή συγκράτηση των προβλημάτων.
Λοιπόν, οπισθοχωρώ στην τάξη μου και δουλεύω με το άτομο, τις ανθρώπινες εκδηλώσεις του τραύματος – με την Τ. και την Ε. και με όλα τα υπόλοιπα παιδιά που έχουν περάσει από εκεί.
Απομακρύνθηκα από τον κόσμο των, με ωμότητα καθοδηγούμενων από την αγορά, Ακαδημιών και ασπάστηκα την «άνευ όρων θετική φροντίδα» του συγκεκριμένου σχολείου. Αλλά δεν μπορώ να διατηρώ αυταπάτες ότι είμαστε άτρωτοι. Κάνουμε καλά τη δουλειά μας με τα κατεστραμμένα παιδιά που έρχονται σε μας αλλά λειτουργούμε ως βαλβίδα αποσυμπίεσης των συμβατικών σχολείων του Μπράιτον και του γειτονικού Χόουβ τα οποία προσπαθούν απελπισμένα να κρατήσουν τον λύκο της Ofsted μακριά από τις πόρτες τους. Στην ουσία κάθε παιδί με το οποίο δουλεύουμε βελτιώνει τα αποτελέσματα των σχολείων από τα οποία είχαν απορριφθεί εξ αρχής. Τα δικά μου παιδιά, στην Αγγλία και στην Αυστραλία, βιώνουν την νεκρική βαρεμάρα (στα σχολεία τους). Τη βαρεμάρα που πηγάζει από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που τα διοχετεύει σε μια θέση στην αγορά, ένα σύστημα που παρακάμπτει την ανεξάρτητη σκέψη, που αποθαρρύνει την διαφορετικότητα και τη διαφωνία και λατρεύει την υποταγή και τη συμμόρφωση.
Τον Φεβρουάριο (εννοεί του 2019) χιλιάδες διευθυντές σχολείων σε όλοι τη χώρα έγραψαν μια επιστολή στους γονείς των μαθητών τους. Εκεί διατύπωσαν καθαρά τις ανησυχίες τους:
- Από το 2010 οι επιχορηγήσεις των σχολείων μειώθηκαν σε πραγματικές τιμές κατά 8% και κατά 20% για τα λύκεια.
- Ο αριθμός των μαθητών στις τάξεις αυξάνεται και τα προγράμματα που προσφέρονται μειώνονται.
- Όλο και περισσότερο τα σχολεία καλούνται να στηρίξουν παιδιά με θέματα υγείας και ευζωίας…
- Όλο και συχνότερα οι πιο ευάλωτοι πλήττονται από το χτύπημα των περικοπών
Με την ταυτόχρονη αύξηση των μαθητών και τη μείωση των πραγματικών δαπανών για την παιδεία τα σχολεία αναγκάζονται να κάνουν περικοπές που έχουν ως αποτέλεσμα: 5,400 λιγότεροι εκπαιδευτικοί, 2,800 λιγότεροι βοηθοί τάξης, 1,400 λιγότερο υποστηρικτικό προσωπικό και 1,200 λιγότερο βοηθητικό προσωπικό.
Πρόκειται για ένα εθνικό σκάνδαλο το οποίο επαναλαμβάνεται σε πολλές γωνιές του πλανήτη καθώς το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα προχωρά ακόμα βαθύτερα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πια ξεκάθαρο ότι η δικαιολογία για τις περικοπές δεν είναι η ανάγκη για λιτότητα, το ιδεολογικό κίνητρο έχει πλέον αποκαλυφθεί. Φυσικά το Brexit αποσπά την προσοχή της κοινής γνώμης. Όπως ακριβώς και στην περίπτωση τη κλιματικής καταστροφής. Και στην κρίση του εθνικού συστήματος υγείας. Και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Και στις φυλακές. Και στην όλο και αυξανόμενη ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Και στην έκρηξη των τραπεζών τροφίμων. Και των αστέγων που ζητιανεύουν στον δρόμο. Στην πραγματικότητα ο τρόμος μπορεί να αναγνωριστεί σε κάθε τομέα της χώρας μας ο οποίος είχε ανακατασκευαστεί μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με στόχο μια αξιοπρεπή κοινωνία για όλους τους πολίτες της. (…). Κάθε μια από αυτές τις πρακτικές οδηγούν σε περισσότερες και περισσότερες Τ. Όλο και περισσότερες Ακαδημίες και σχολεία τα οποία αδίστακτα ακολουθούν πολιτικές που συντηρούν το σύστημα και απορρίπτουν οποιονδήποτε δεν ταιριάζει σε αυτό το μοντέλο.
Δεν μπορούμε να αντισταθούμε μόνοι μας. Το να κάνουμε μπέιμπι σίτινγκ στο τραύμα ισοδυναμεί με το να λες ψέματα στον εαυτό σου και σε αυτούς που επιχειρείς να βοηθήσεις.
(…)
Και δύο λέξεις που θα ήθελα να αφήσω σε εσάς:
Ελπίδα, πρέπει να έχουμε ελπίδα. Και πιστεύω ότι υπάρχει εφόσον συνεργαζόμαστε. Εφόσον δουλεύουμε μαζί. Εφόσον παλεύουμε μαζί. Εφόσον μπορούμε να αναγνωρίσουμε αυτά στα οποία πρέπει να αντισταθούμε.
Και η άλλη λέξη είναι Αγάπη. Πρέπει να μπορούμε να αγαπάμε τα παιδιά.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Flipz x SJ x AJ – HSG – 1time tv 2’30” – 3’01” 13th October 2016Hatcher, R. (2000) Profiting from School. Broadsheet.
Greany, T. and Higham, R. (2018) A market-led school system has put finances before the needs of pupils. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com/education/2018/jun/30/market-led-education-system-puts-finances-before-pupils
The Guardian, (2019, January 16) The Guardian view on Jaden Moodie’s murder: criminals targeting children. Retrieved from https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/jan/15/the-guardian-view-on-jaden-moodies-murder-criminals-targeting-children
- Είναι στην ουσία ιδιωτικά ιδρύματα. Από το 1988 τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε επιχειρήσεις. Ιδιώτες, ιδιωτικές επιχειρήσεις ή ιδρύματα και όμιλοι επιχειρήσεων επενδύουν αγοράζοντας σχολεία, ιδιαίτερα τα σχολεία που έχουν κακή αξιολόγηση, εισπράττουν την κρατική επιχορήγηση και διαμορφώνουν το πρόγραμμα των σχολείων αυτών κατά το δοκούν καθώς και τους μισθούς και τις εργασιακές συνθήκες των εκπαιδευτικών που εργάζονται σε αυτά. Υπάρχουν εταιρίες που έχουν «αγοράσει» ή νοικιάσει μέχρι και 500 σχολεία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κατά πλειοψηφία δεν έχουν ιδέα πώς να διευθύνουν τα κρατικά σχολεία προς όφελος των μαθητών, των τοπικών κοινοτήτων και των μαθητών τους και παρακινούνται κυρίως από την πρόθεση του κέρδους. ↑
- Το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας που κυβέρνησε τη χώρα από το 1997 έως το 2010 υπό τον Tony Blair και τον Gordon Brown. Από το 1900 που ιδρύθηκε, το εργατικό κόμμα θεωρούνταν κόμμα της ευρύτερης αριστεράς που προήλθε από τη συνένωση σοσιαλδημοκρατών, δημοκρατών σοσιαλιστών και συνδικαλιστών. Όταν το 1990 ο Tony Blair ανέλαβε τα ηνία του κόμματος, μετά από μια μακρά διακυβέρνηση των Συντηρητικών υπό την Margaret Thacher , John Major κλπ έστρεψε το κόμμα προς το κέντρο υπό το πρίσμα ενός Νέου Εργατικού κόμματος (New Labour) το οποίο συνέχισε, κατά ένα μεγάλο μέρος, τις νεοφιλελεύθερες πρακτικές των συντηρητικών των προηγούμενων δεκαετιών. ↑
- https://www.theguardian.com/education/2018/jun/30/market-led-education-system-puts-finances-before-pupils ↑
- Η Dorothy Heathcote ήταν μια διεθνώς διάσημη εκπαιδευτικός δράματος, μία από τις σημαντικότερες μορφές στο είδος της παγκοσμίως. Ο συγγραφέας του άρθρου είναι ένας από τους πολλούς ερευνητές της δουλειάς της και ιδιαίτερα συνεπής στις βασικές κατευθύνσεις που έθεσε. ↑
- Η γραμματεία για τις επιδόσεις στην εκπαίδευση, την παροχή υπηρεσιών και δεξιοτήτων των παιδιών. Είναι υπεύθυνη για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολείων. Παραδοσιακά η Ofsted έχει γίνει ο φόβος και ο τρόμος των σχολείων και των εκπαιδευτικών στη Μεγάλη Βρετανία. Είναι ενδεικτικό, για παράδειγμα, ότι κυκλοφορεί και ένα μπλουζάκι που φορούν οι εκπαιδευτικοί μετά την αξιολόγηση που γράφει: “I survived Ofsted”, δηλ. “Επιβίωσα της Ofsted”. ↑
- Το Drama Broadsheet είναι το προηγούμενο όνομα του περιοδικού που βγαίνει τώρα ως Journal for Drama in Education. Volume 16 Issue 2 ↑
- 2’30” – 3’01” Flipz x SJ x AJ – HSG – 1time tv ↑
- Μια βρετανική μορφή της ραπ ↑
- Οι στίχοι είναι γραμμένοι σε τοπική αργκό. Παραθέτουμε την ελεύθερη μετάφρασή τους. ↑
- Πλύσιμο πριν την προσευχή των μουσουλμάνων ↑
- https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/jan/15/the-guardian-view-on-jaden-moodies-murder-criminals-targeting-children (The Guardian, 2019) ↑
- Το ‘County Lines‘ (επαρχιακά όρια) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη δράση των συμμοριών ναρκωτικών μεγάλων πόλεων όταν επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους σε μικρότερες πόλεις χρησιμοποιώντας συχνά βία για να εκδιώξουν τις τοπικές συμμορίες. Εκμεταλλεύονται μικρά παιδιά και ευάλωτους ανθρώπους για να πουλούν ναρκωτικά. ↑
- GCSES:
Η εκπαίδευση στην Αγγλία είναι χωρισμένη σε 4 επίπεδα κλειδιά (Key
Stages) Το τελευταίο επίπεδο διδάσκεται στα παιδιά των 14 – 16 χρονών.
Οι εξετάσεις που δίνουν στο τέλος αυτού του επιπέδου ονομάζονται GCSES
(General Certificate of Secondary Education, γενικό αποδεικτικό
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης). Είναι οι πιο σημαντικές εξετάσεις που
δίνουν οι μαθητές πριν την είσοδό τους στα πανεπιστήμια. Τα αποτελέσματα
των εξετάσεων αυτών έχουν τεράστιες επιπτώσεις για το μέλλον των
μαθητών. Κάθε πανεπιστημιακή σχολή απαιτεί τουλάχιστον 5 τέτοια
αποδεικτικά ή περισσότερα. ↑
Πηγή: https://www.e-lesxi.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.