Σημείωμα μετά την παράσταση

Παπαδοπούλου Λένα*

 

Πριν λίγες μέρες ανέβηκε η παράσταση και ήδη τη νοσταλγώ. Τα παιδιά της έκτης τελείωσαν το δημοτικό, διαβαίνουν άλλα κατώφλια και ο δρων χρόνος έγινε μνήμη. Και αν με ρωτήσετε τι “έμεινε” από την παράσταση θα πω οι πρόβες, όταν κομμάτι- κομμάτι, σκηνή-σκηνή, τη χτίζαμε.

Ανησυχούσα αν τα παιδιά θα προλάβουν να κατανοήσουν τους ρόλους, αν θα τους αναπτύξουν, αν θα βάλουν στους ήρωες στοιχεία του χαρακτήρα τους, των δικών τους κινήσεων ή θα μιμούνται και τα χέρια θα ανοιγοκλείνουν, κίνηση τόσο συνήθης στις σχολικές παραστάσεις. Τα χέρια να κρέμονται, να κάθονται άπραγα σαν να είναι

η μονή κίνηση που γνωρίζουν, δεν έχουν πού να ακουμπήσουν, δεν ξέρουν πώς να ζωντανέψουν.

Και τελικά τη λύση δίνουν οι πρόβες, δεν χρειάζονται εξηγήσεις, δεν χρειάζονται παρεμβάσεις, παίζοντας γίνεται το θαύμα. Οι κινήσεις φυσικοποιούνται στην αρχή, μετά γίνονται σωματικό υλικό, ο θεατρικός λόγος αποκτά υπόσταση από τον τρόπο εκφοράς και από την εκφραστικότητα του κάθε παιδιού. Παραμερίζονται η συστολή, ο φόβος, η ντροπή και προχωρούν στο να συμβάλλουν παίζοντας, σε ένα γεγονός που διαδραματίζεται, σε μια πράξη που συντελείται. Το κάθε παιδί έχει ένα προορισμό σε αυτό που εξελίσσεται και συμπράττει, μέσα από τη θεατρική σύμβαση, σε ένα αληθινό περιστατικό.

Και είναι ο ρόλος ενός δασκάλου να ενδυναμώνει τα παιδιά, για να νιώθουν σπουδαία και μοναδικά, ελεύθερα, αλλά και με αυτοπειθαρχία, να μη διδάσκει, να παρακολουθεί, να συντονίζει.

 Και τότε όλα βρίσκονται, ο Ερμής-Σερίφ που είναι στην εφηβεία, μεγαλόσωμος και επιβλητικός, δεν ντρέπεται να πιάσει τη Φεριντέ-Τρυγαίο και να εκστομίσει την ατάκα “είσαι χρυσός χρυσέ μου”. Η Φεριντέ-Τρυγαίος να ξεπερνά σε θεατρικότητα στο παίξιμο, έναν άλλο Τρυγαίο, τον Ισμέτ, τωρινό φοιτητή, που νόμιζα ότι δε θα ξανασυναντήσω τέτοιο “ηθοποιό” παιδί. Όλα είναι μπροστά, άλλα παιδιά περιμένουν, ”καινούρια ” να παίξουν να κατακτήσουν να μας ξαφνιάσουν.

Και εκεί στο βάθος της αυλής μια μέρα βροχερή ”οι στρατιώτες” να τραγουδούν ”πολεμούσαμε από το βράδυ ως το πρωί, τατά τζουμ παπατζούμ”, μακριά να προβάρουν μονά τους το βηματισμό, σαν τάγμα χαμένο που η σωματική ανάγκη τους, τελείωσε τον πόλεμο, τον γελοιοποίησε. Στον ίδιο χρόνο, που η Αϊνούρ-οπλοπώλης κυνηγά τον Τρυγαίο για τις αναδουλειές της, οι υπηρέτες κλαίνε παρέα με το αλογοσκάθαρο για τη μοίρα τους, να ζυμώνουν πίτες και η πείνα του μαμουνιού να μη χορταίνει. Το μαμούνι, το αλογοσκάθαρο με τον άχαρο μουγκό ρόλο και την επινοητικότητα του Αλή να γίνεται ρόλος πρωταγωνιστικός, με άναρθρες κραυγές και με σάτιρα όλης της παράστασης. Έτσι στο τέλος τα κορίτσια-αγρότες-χορός, ελευθερώνουν την Ειρήνη και όλοι μαζί τραγουδούν άσμα λυτρωτικό , “γυρίζοντας γύρω γύρω ψησταριές με ωραίο γύρο” ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΠΟ ΑΛΛΗ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΙΚΗ κωμωδία που σκηνοθετική αδεία χρησιμοποιήσαμε.

Όλα να δένουν με ένα μαγικό τρόπο, σε ένα μικρό σχολείο, πάνω στα βουνά της Ροδόπης που τα παιδιά παίζουν αρχαία κωμωδία και χαίρονται, στην ελληνική γλώσσα που τώρα μαθαίνουν. Και ανάμεσα ανακατεύουν τις δικές τους λέξεις, τον δικό τους κόσμο – τόση εμπιστοσύνη τα περιβάλλει – και φέρνουν τη γλώσσα του σπιτιού τους και τη μιλούν στην ”παράβαση”, στο σημείο του έργου, όπου συνδέεται το τότε με το σήμερα, όπου επικαιροποιείται η αρχαία κωμωδία με το μεταναστευτικό,  το προσφυγόπουλο να εξιστορεί τα βάσανά του και τον Τρυγαίο να εύχεται: Allah korusun.

*δασκάλα στο Μειονοτικό Δημοτικό Σχολείο Γλαύκης, Ξάνθη

Πηγή: https://www.e-lesxi.gr/