Κωστής Παπαϊωάννου, “Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά. Από τον φασισμό στον μεταφασισμό. Η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά», Πόλις

 Γιώργος Λιάμπας

 

«Ο ιδανικός πολίτης της ολοκληρωτικής εξουσίας δεν είναι ο φανατικός οπαδός: ο ιδανικός πολίτης στο φασισμό είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να ξεχωρίσει το γεγονός από το μύθο, την αλήθεια από το ψέμα»

Ο φασισμός, δυστυχώς, δεν είναι φαινόμενο του παρελθόντος κι η αποτελεσματική εναντίωση στην (επαν)εμφάνιση, διάχυση κι εδραίωσή του απαιτεί διαρκή επαγρύπνηση κι αδιάπτωτη προσπάθεια στους δρόμους, στους θεσμούς και «στο κρίσιμο πεδίο της μνήμης και της γνώσης». Ο Κωστής Παπαϊωάννου, παρών στους δρόμους και στους θεσμούς, καταθέτει την εισφορά του στο πεδίο της γνώσης και της μνήμης και με το συγκεκριμένο βιβλίο.

Ο συγγραφέας επισκοπεί, με τον τρόπο του, την ιστορική εκδήλωση και μεταλλαγή του φασιστικού φαινομένου από τον 20ο αιώνα έως τις μέρες μας. Συνδέοντας το χθες με το σήμερα, την υπερτοπική με την τοπική διάσταση, υπογραμμίζοντας τις ιστορικές αναλογίες, παρουσιάζοντας πραγματολογικά στοιχεία και ψηλαφώντας τις σύγχρονες εκφάνσεις αναδεικνύει τη διαχρονικότητα και την επικαιροποιημένη

εκδοχή του ακροδεξιού/φασιστικού λόγου-πρακτικής, καταλήγοντας στο δέον γενέσθαι για την αντιμετώπισή τους.

Η πραγμάτευση του παρελθόντος, σε σχέση με το παρόν, είναι εκτενέστερη και χαρακτηρίζεται από στοιχεία αναλυτικότερης προσέγγισης, επιμονής στην ανάδειξη πολλαπλών ιστορικών πτυχών κι εποπτικής παρουσίασης του αντισημιτισμού και του Ολοκαυτώματος. Περνώντας στο σήμερα, με τρόπο πιο ελλειπτικό, εντοπίζει, αναδεικνύει και σχολιάζει τα κομβικά γνωρίσματα και ζητήματα του νέου λόγου και των πρακτικών της ακροδεξιάς (ισλαμοφοβία, τοξική αρρενωπότητα κλπ) όπως αυτά εκδηλώνονται και συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο της μεταδημοκρατίας.

Πέρα από τις όποιες επιμέρους (και κατά τη γνώμη μου επουσιώδεις) ενστάσεις ή και διαφωνίες μπορεί να διατυπωθούν σε σχέση με το θεωρητικό βάθος, τις αποχρώσεις της ανάλυσης, την έκταση των ιστορικών πληροφοριών, την ευστοχία του σχολιασμού και τη μεταξύ τους δοσολογία, δύο στοιχεία είναι αναντίρρητα: πρώτον, ότι το βιβλίο παρέχει συγκροτημένες, συγκεκριμένες και χρήσιμες ερμηνείες∙ και δεύτερον, ότι το έχει γράψει «δάσκαλος»!

Ο Κωστής Παπαϊωάννου, χρησιμοποιώντας το τέχνασμα των ερωταποκρίσεων και με λόγο ζωντανό, ανάλαφρο (αλλά όχι ρηχό), ποτισμένο από την εμπειρία του πεδίου και την ακτιβιστική δράση σκαρώνει τελικά (όχι μόνο για τους μαθητές και τις μαθήτριες του, που το αφιερώνει) ένα διαβαστερό βιβλίο–εργαλείο για τη διαμόρφωση του αναγκαίου κι αποφασιστικού “No passaran” της δημοκρατίας, απέναντι στο ζοφερό “Viva la muerte” του φασισμού.

Πηγή: https://www.e-lesxi.gr/